Zapewnienie wszystkim bezpieczeństwa jest podstawowym celem każdej wspólnoty. To twierdzenie jest prawdziwe w szpitalach, a także w przestrzeni miejskiej, szkołach, miejscach pracy ale również w rodzinach. Jest prawdziwe także w oddziałach psychiatrycznych. Zapewnienie wspomnianego bezpieczeństwa wymaga przemyślenia i wysiłku.
Nasz zespół badawczy zajmował się tym zagadnieniem przez lata. W ostatnim czasie testowaliśmy pewne rozwiązania na oddziałach, i okazało się, że czynią je one znacząco bezpieczniejszymi. Projekt ten nazwaliśmy Safewards (od ang. safe wards – bezpieczne oddziały). Poniższa sekcja ma na celu wyjaśnienie sposobu myślenia, który kryje się za Safewards.
Model Safewards: Niektóre ważne pojęcia.
Na początku jedną z rzeczy, które chcieliśmy zrobić, to wyjaśnić, dlaczego czasami oddziały mogą nie być bezpieczne. Nie jest to łatwe, ponieważ oddziały są ruchliwymi, dynamicznymi miejscami, które różnią się między sobą wielkością, umiejscowieniem, dostępnością środków itd. Mając to na uwadze, zaczęliśmy od uproszczenia pewnych rzeczy. Opracowaliśmy skróty, opisujące określone zjawiska, których występowanie chcielibyśmy zredukować na wszystkich oddziałach.
W Safewards używamy słowa “konflikt” jako skrótu dla określonych zachowań pacjentów, które mogą mieć negatywne skutki. W Safewards termin konflikt odnosi się do takich zjawisk jak: przemoc, samobójstwo, akty autoagresji, nadużywanie alkoholu i innych substancji psychoaktywnych, a także ucieczki z oddziału (opuszczenie oddziału bez zezwolenia i opieki (ucieczki z oddziału). Słowo konflikt dotyczy również łamania podstawowych zasad. Przykładowo może to być odmowa spotkania z pracownikiem opieki lub palenie w miejscach niedozwolonych co może prowadzić do sporu z personelem i innym pacjentami.
Oczywiście, nie tylko niepożądane zachowania pacjentów wymagają ograniczenia. Personel, co jest konieczne w trudnych momentach, może stosować metody które są środkami przymusu lub narzucać określone restrykcje. W Safewards słowo “„kontrola" stanowi skrót dla metod, jakimi posługuje się personel w celu zapanowania nad problematycznymi sytuacjami. Przymus może oznaczać: dodatkową dawkę leków (dodatkowa dawka tylko w celu uspokojenia lub kontrolowania pacjenta), wzmożoną obserwację lub monitorowanie pacjenta, nałożenie ograniczeń poprzez przeniesienie pacjenta na oddział o wyższym stopniu nadzoru lub nałożenie ograniczeń na możliwość swobodnego poruszania się po oddziale.
Faktem jest, że nawet jeśli ludzie są bardzo rozważni, konflikt i przymus mogą się nawzajem napędzać. Wiemy na przykład, że zamykanie oddziałów co prawda może i redukuje pewne określone negatywne zachowania (np. ucieczki), ale także wzmaga inne niepożądane zachowania (głownie o charakterze autoagresywnym). Należy podkreślić, że nie chodzi tutaj o to, że drzwi nie powinny być zamknięte na klucz, ale o to, że jeżeli już są, to należy uważniej obserwować czy nie narastają inne obszary konfliktu.
Model Safewards: Jak to wszystko wiąże się w jedną całość.
Przeanalizowaliśmy ponad 1,000 szczegółowych prac naukowych, żeby stworzyć ten model.
Poniższy schemat pokazuje jak według nas rodzi się konflikt i przymus oraz w jaki sposób pracownicy oraz pacjenci oddziałów psychiatrycznych mogą je zredukować. Model w rzeczywistości jest jedną z metod opisu bardziej skomplikowanych kwestii. Nie jest to jego jedyna i ostateczna wersja. Jesteśmy przekonani, że dzięki przyszłym debatom i dyskusjom będziemy w stanie go jeszcze bardziej zrozumieć i ulepszyć. Mamy nadzieję, iż nasza koncepcja będzie punktem wyjścia dla kolejnych rozważań.
Zaczynając od lewej strony obszary źródłowe to aspekty oddziału, które potencjalnie mogą wywołać punkt zapalny. Jak zobaczysz, nie możemy wyeliminować tych czynników, ponieważ są one częścią środowiska i życia oddziału. Musimy brać je pod uwagę, gdyż wcześniejsze badania jasno wskazują na istotne znaczenie tych obszarów.
Wynikające z obszarów źródłowych punkty zapalne są momentami i sytuacjami, które mogą rodzić problemy. Nie jest to przesądzone, niemniej, warto mieć to na uwadze.
W Safewards przede wszystkim chcieliśmy się skupić na tym, co personel może zrobić w celu zapewnienia bezpieczeństwa na oddziałach. Model pokazuje, że dzięki poznaniu obszarów źródłowych, personel może zapanować nad sytuacją jeszcze przed wystąpieniem punktu zapalnego. Pamiętając o tym, personel może także zmienić sposób radzenia sobie z sytuacją, kiedy punkt zapalny lub konflikt już występują. Środki radzenia sobie z zaistniałą sytuacją mogą zostać zmienione na takie, które nie pogłębią problemu
Model Safewards: Szczegóły
Aby zagłębić się w niego nieco bardziej, zaczniemy od omówienia obszarów źródłowych, następnie zidentyfikujemy potencjalne punkty zapalne oraz zastanowimy się, co można jeszcze zrobić w kwestii poprawy bezpieczeństwa na oddziałach.
| Obszary źródłowe | Punkty zapalne - przykłady | Modyfikatory personelu- przykładys |
| 1.Zespół pracowników lub wewnętrzna struktura oddziału (Chodzi o to, jak pracownicy radzą sobie ze swoimi własnymi uczuciami oraz jak wspierają się nawzajem w byciu konsekwentnymi względem ustalania i stosowania się do panujących zasad. Ważna jest spójność w kwestiach dotyczących zaspokajania potrzeb pacjentów oraz przebywania wśród nich na co dzień. Zawiera sie w tym także dbanie o czystość i porządek na oddziale.) |
Personel ustala granice dla zachowania pacjenta Personel przekazuje pacjentowi smutną wiadomość. Podejście personelu i zasady obowiązujące na oddziale nie są zgodne. Personel, z jakiegokolwiek powodu, nie reaguje na potrzeby i prośby pacjenta. |
Prośby i życzenia kierowane do pacjentów o zrobienie czegoś lub zaprzestanie są przekazywane w sposób troskliwy i empatyczny. Personel przekazuje pacjentowi złe wieści ze współczuciem. Praca personelu jako zespołu jest spójna i przejrzysta dla pacjenta. |
|
2.Środowisko oddziału Im oddział jest lepiej umeblowany, wyposażony czy udekorowany tym bardziej pacjenci czują się na nim komfortowo. Poczucie komfortu wpływa na obniżenie poziomu konfliktu.Oddziały które mają otwarte przestrzenie z kilkoma miejscami odosobnienia, są najczęściej bardziej bezpieczne. Ta płaszczyzna odnosi się również do zachowania zdrowego balansu pomiędzy okresami nadzoru i okresem na prywatność pacjentów. |
Pacjenci pozostają w izolacji przez długi okres czasu.
|
Zwracanie uwagi na usterki i wystrój wnętrza oddziału.
|
|
3.Świat poza szpitalem Oddziały nie są odcięte od świata. Wydarzenia i ludzie spoza oddziału mają wpływ na pacjentów. Problemy finansowe, obawy, kłótnie z rodziną i przyjaciółmi nie znikają wraz z przyjęciem na oddział. Substancje psychoaktywne i alkohol są dostępne poza szpitalem (np. w trakcie przepustek lub ucieczek). Pacjenci mają świadomość tego, że w końcu opuszczą oddział i wrócą do świata zewnętrznego. |
Pacjent kłóci się z rodziną lub znajomymi.
|
Personel i bliscy pacjenta znają się.
|
|
4.Społeczność pacjentów Tak jak oddziały nie są odporne na napięcia powstające poza nimi, podobnie pacjenci nie są uodpornieni na negatywne emocje przekazywane przez pozostałych pacjentów. Powstałe wewnątrz oddziału napięcia szybko się rozprzestrzeniają |
Uczucia i zachowania pacjentów mogą wpływać negatywnie na innych chorych wewnątrz oddziału.
|
Personel może modelować opiekuńczością i zrozumieniem w sytuacjach trudności z radzeniem sobie z uczuciami lub negatywnym zachowaniem.
|
|
5.Cechy pacjentów Niektóre cechy pacjentów sprawiają, że są oni bardziej podatni na wywoływanie konfliktów. Te właściwości można podzielić na trzy grupy: |
Personel prosi pacjenta o zrobienie czegoś lub zaprzestanie jakiegoś zachowania.
|
Personel proponuje najlepszą możliwą terapię we właściwym czasie.
|
|
6.Ramy prawne Zarówno pracownicy jak i pacjenci muszą się stosować do obowiązujących przepisów prawnych i wewnętrznego regulaminu szpitala. Należy przestrzegać zasad zawartych np. w Ustawie o ochronie zdrowia psychicznego. Wiele szpitali ma ujednolicone regulaminy, dzięki czemu na oddziałach stosowane są podobne procedury. Często regulaminy te spełniają wytyczne państwowe. Strefa ta daje pracownikom nie tylko bardzo realną władzę nad pacjentami, ale przede wszystkim, stawia ich przed realną odpowiedzialnością. |
Ograniczenia wynikające z regulacji prawnych powodują napięcia pomiędzy pacjentami i personelem.
|
Personel upewnia się, że prawa pacjentów są w pełni respektowane. To obejmuje także informowanie pacjentów o ich prawach i obowiązkach, jak również pomoc w składaniu odwołań i skarg.
|
Model Safewards: Jaki jest sens tego modelu i dlaczego może być pomocny?
Nie chodzi nam o to, żeby model odpowiadał na wszystkie pytania w kwestii bezpieczeństwa na oddziałach psychiatrycznych. Jak już wspomnieliśmy wcześniej, stale istnieją kwestie nad którymi należy pracować. Naszym zdaniem, celem tego modelu jest zrozumienie bardziej złożonego problemu.
Myślimy też, że model da nam pewne pomysły w jaki sposób moglibyśmy zachęcić personel i pacjentów na oddziałach psychiatrycznych do wspólnej pracy na rzecz redukowania konfliktów i przymusu. Nie wspominaliśmy o tym wcześniej, ale różnice w poziomie konfliktów i stosowania środków przymusu między oddziałami są bardzo duże. Pod tym względem oddziały znacznie się od siebie różnią. Płyną z tego wnioski, iż JEST naprawdę dużo do zrobienia.
W związku z powyższym, przetestowaliśmy kilka pomysłów, które według założeń modelu, mogłyby obniżyć poziom konfliktów i przymusu. Zebraliśmy wszystkie pomysły razem. Odbyliśmy długie rozmowy z pacjentami i personelem o tym, co w ich opinii jest możliwe do zrealizowania. Po uzgodnieniu naszych koncepcji poddaliśmy je możliwie najbardziej rygorystycznym testom wewnątrz prawdziwych oddziałów psychiatrycznych.
Nasze pomysły (które były aktywnie realizowane przez personel) spowodowały, że poziom konfliktów i przymusu został znacząco obniżony na poziomie wysokiej istotności statystycznej. Opis podjętych działań można znaleźć na tej stronie internetowej. Ty też możesz z nami się podzielić własnymi pomysłami!
Liczymy na wspólne zaangażowanie w naszą pracę. Musimy wspólnie pracować na rzecz tak wysokiego poziomu bezpieczeństwa pacjentów jak to tylko możliwe.
